عملکرد وزارت خارجه در میان تمام التهابات حوزه سیاست خارجی از زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم چگونه بوده است؟ آیا سید عباس عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه توانست آن طور که انتظار میرفت انجام وظیفه کند؟
غلامرضا حداد، استاد روابط بین الملل در گفتوگو با «انتخاب» گفت: دستگاه دیپلماسی ما باتوجه به وضعیتی که درگیرش هستیم بعداز جنگ ۱۲ روزه به نطر میرسد کنشمندی و فعالیت لازم در شرایط فعلی را ندارد. به نظر به شدت درگیر ابهام و بلاتکلیفی است، هم در شناخت وضعیت تاخیر دارد هم اجماعی درموردش حاصل نشده است.
قاسم محبعلی، مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه، درباره این موضوع به «انتخاب» گفت: «واقعیت این است که در عرصه سیاست خارجی توفیقی به دست نیامده است؛ نه توافقی به دست آمد، نه از وقوع جنگ جلوگیری شد و نه حتی از فعال شدن اسنپ. در ماجرای غزه هم ایران نتوانست هیچ نقشی ایفا کند».
او ادامه داد: «درست است که دولت یک کارگزار اجرایی است اما به اندازه خودش میتواند در تصمیمگیریها تأثیرگذار باشد. بالاخره آقای پزشکیان قولهایی به مردم داد و پای همین وعدهها مردم در دور اول کمتر ۴۰درصد و در دور دوم حدود ۵۰ درصد پای صندوق آمدند. آقای ظریف در کنار آقای پزشکیان حضور داشت و وعده احیای برجام داده میشد و به مردم چنین گفته میشد که وضعیت دیپلماتیک و اقتصادی ایران حل یا دستکم بهتر میشود اما نشد. شاید در حوزه داخلی قدری خوب عمل شد اما در حوزه سیاست خارجی دولت قادر به انجام هیچ کاری نبود و دستگاه سیاست خارجی دولت به هیچ وجه خوب عمل نکرد».
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی همچنین بیان کرد: «اصلا نباید دولت کنونی را با دولتهای آقای روحانی و خاتمی مقایسه کرد یا آقای ظریف را با جانشیناش و فاصله بسیاری میان آنهاست. شخص آقای روحانی مذاکرهکنندهای باتجربهای بود و آقای ظریف هم یک کارشناس سطح بالا در عرصه بینالمللی بود اما جانشین او یک کارشناس ساده وزارت خارجه بود».
محبعلی در پایان گفت: «ترامپ پالسهایی برای مذاکره با ایران فرستاد ولی واقعیت این است که شروطی هم دارد که میگوید باید انجام شود. مذاکره به معنای پذیرش بیقید و شرط سخنان ترامپ نیست بلکه میتواند در گام نخست وضعیت را کنترل کند اما اگر مذاکرهای در کار نباشد، طرف مقابل هر کاری بخواهد انجام میدهد. نکته دیگر این است که اگر توافقی درباره اوکراین شکل بگیرد باز هم هزینه مذاکره بالاتر میرود. در مجموع میتوانم بگویم که در وضعیت کنونی از زمین و آسمان بحران میبارد».
